دیابت بیماری نسبتاً شایعی است که بمرور عوارض مختلفی را ایجاد میکند. یکی از خطرناکترین عوارض دیابت ایجاد زخمهای مزمن در پا میباشد که نهایتاً میتواند منجر به قطع عضو گردد.
بطوریکه بعد از جراحات منجر به قطع عضو، دیابت شایعترین عامل قطع عضو اندام تحتانی است. قطع عضو یک اندام با توجه به فشاری که به اندام مقابل وارد میسازد نهایتاً میتواند باعث قطع عضو اندام مقابل نیزگردد.
دکتر امیر قنبریان
متخصص کایروپرکتیک در اصفهان
هزینه های وارد به فرد و جامعه چه از نظر روحی و جسمی و یا اقتصادی و امکان پیشگیری ازاین عوارض باعث ایجاد درمانگاههای خاص جهت پیشگیری و درمان بیماریهای پا در بیماران دیابتی در کشورهای پیشرفته شده است.
اساس کار این درمانگاهها آموزش بیماران است. با شناخت علل ایجاد زخمها و رعایت دستورات ساده تا حدود زیادی میتوان از ایجاد زخمهای پا و نهایتاً قطع عضو بیماران دیابتی پیشگیری نمود.
هدف از نگارش این مطلب انتقال و آموزش برخی از این موارد به افراد مبتلا به دیابت است و امیدواریم بتوانیم امکانات آموزشی بیشتری را برای این بیماران در آینده نزدیک مهیا سازیم.
از افراد مبتلا به دیابت به علل مختلفی در معرض زخمهای پا میباشند. معمولاً چند عامل دست به دست هم داده و نهایتاً باعث ایجاد زخم میگردند که در صورت عدم بررسی و درمان به موقع میتواند برای فرد عوارض خطرناکی را به همراه داشته باشد.
از مهمترین عوامل زمینه ساز میتوان به درگیری اعصاب محیطی اشاره نمود که باعث کاهش حس در پاها شده و فرد را در معرض آسیب قرار میدهد. سایر علل شامل آسیبهای جزئی و مکرر، خراشیدگیهای پوستی، عفونت، اختلال عروق خونی در اندام تحتانی و اشکال در بهبود زخممیباشد.
حذف یک یا چند عامل میتواند باعث کاهش ایجاد زخمهای دیابتی گردد. توصیههای زیر بطور کلی برای تمام افراد مبتلا به دیابت ارائه گردیده است و بهتر
است در هر مورد از پزشک خود راهنمائیهای لازم را در خواست کنید.
روزانه پاهای خود را معاینه کنید. به محلهای قرمزی، تاول یا بریدگی دقت کنید. توجه کنید که آیا حس گرمی و سردی پاها کم نشده است؟
آیا در پاها احساس تورم نمیکنید؟
اگر نمیتوانید تمام قسمتهای پا را معاینه کنید از یک آینه استفاده کنید یا از فرد دیگری بخواهید این کار را برای شما انجام دهد. هرچه
زودتر مراقبت از زخم پا را شروع کنید خطرات بعدی کمتر است.
۱) باید پاها هر روز توسط آب و صابون شستشو و سپس خشک شوند.
الف) صابون بکار رفته باید از نوع صابونهای ملایم باشد.
ب) با توجه به اینکه ممکن است حس گرما در پا اختلال داشته باشد وحتی دستها نیز دچار اختلال حسی باشند بهتر است قبل از شستشو،
دمای آب توسط آرنج کنترل شود تا از بروز سوختگی پیشگیری بعمل آید.
ج) توجه کنید که بعداز شستن پاها، آنها را کاملاً با آب شستشو دهید به نحوی که صابون کاملاً پاک شده و بر روی پوست باقی نماند.
د) پاها را با یک حوله کاملاً نرم خشک کنید، به لای انگشتان دقت بیشتری کنید. باقی ماندن رطوبت خود باعث ایجاد خشکی و ترک برداشتن
پوست میشود.
ه) حوله را بر روی پا فشار دهید. از مالیدن حوله به روی پوست خودداری کنید.
و) در مناطقی از پا که میخچه وجود دارد، پس از شستشوی پا حوله را محکم روی این نواحی بکشید. برجسته بودن قسمتی از پوست باعث فشار به آن ناحیه شده و نهایتاً باعث بزرگترشدن میخچه یا پینه میگردد.
ز) بعد از خشک شدن پاها از کرم مرطوب کننده استفاده کنید. استفاده از کرم مرطوب کننده در صورتی که هنوز پوست مرطوب است
میتواند خشکی پا را شدیدتر کند.
ح) در بین انگشتان از کرم مرطوب کننده استفاده نکنید بلکه از پودر تالک استفاده شود.